Nielsen, J.G., Cohen, D.M., Markle, D.F. and Robins, C.R. (1999).
FAO species catalogue. Volume 18. Ophidiiform fishes of the world (Order Ophidiiformes).
An annotated and illustrated catalogue of pearlfishes, cusk-eels, brotulas and other ophidiiform fishes known to date.
FAO Fisheries Synopsis. No. 125, Vol. 18. Rome, FAO. 178p., 136 figs.
http://www.fao.org/docrep/009/x3930e/x3930e00.htm
全文 PDF がここ↓からダウンロードできる。
http://www.vliz.be/imisdocs/publications/255686.pdf
-----------------------------------------------------------------
アシロ目の仔稚魚の分類について,稚魚図鑑第二版のアシロ目の解説(沖山,2014)では,次のように記載されている。
『アシロ目の分類体系は Nielsen et al.(1999)に集大成されたが,一部の分類群(特にアシロ科の亜科)については問題が残されている.
Nelson(2006)において本目フサイタチウオ亜目に編入されたニセイタチウオ科 Parabrotulidae は,本書ではスズキ目ゲンゲ亜目に置かれた。 ・・・中略・・・
仔稚魚の分類に関しては,多くの情報があるが日本産の仔稚魚に関する知見はアシロ亜目に関するものが中心で,ソコオクメウオ科についての知見はない。
日本近海のアシロ目魚類は今後も増加する可能性が高いために,仔稚魚の同定に当たって,広範な海域の情報に注目する必要がある。』
なお,稚魚図鑑第二版のアシロ科の解説で使われている「カワリアシロ亜科(新称)」という名称については「オビアシロ亜科」とすべきという点については,すでに本ブログ↓で述べた。
「日本産稚魚図鑑第二版(2014)で提唱された新称の分類群:再追記あり」 2016-10-27
https://ameblo.jp/husakasago/entry-12213329774.html
ところで上述のように,ニセイタチウオ科の分類学上の位置に関しては議論があり,このNielsen et al.(1999)では取り上げられておらず,魚類検索第三版(中坊・土居内,2013)ではスズキ目ゲンゲ亜目で扱われている。
最近,分子データによりニセイタチウオ科はアシロ目フサイタチウオ亜目フサイタチウオ科 Bythitidaeに近縁であるという研究報告が出ている(Campbell et al., 2017)。
アシロ亜目は卵生,フサイタチウオ亜目は胎生。
-----------------------------------------------------------------
Nielsen et al.(1999) のアシロ目の記載種↓
-----------------------------------------------------------------
アシロ亜目
カクレウオ科
アシロ科
イタチウオ亜科
オビアシロ亜科
アシロ亜科
シオイタチウオ亜科
フサイタチウオ亜目
フサイタチウオ科
フサイタチウオ亜科
ネッタイイタチウオ亜科
ソコオクメウオ科
-----------------------------------------------------------------
Suborder Ophidioidei アシロ亜目
●CARAPIDAE カクレウオ科 (仔稚魚の形態図あり)
(●●Subfamily Carapinae カクレウオ亜科)
Carapus シロカクレウオ属
Carapus mourlani カザリカクレウオ
Echiodon クマノカクレウオ属
Echiodon cryomargarites
Encheliophis カクレウオ属
Encheliophis vermicularis アマミカクレウオ
Eurypleuron ソコカクレウオ属
Eurypleuron owasianum ソコカクレウオ
Onuxodon シンジュカクレウオ属
Onuxodon parvibrachium シンジュカクレウオ
(●●Subfamily Pyramodontinae オニカクレウオ亜科)
Pyramodon オニカクレウオ属
Pyramodon ventralis オニカクレウオ
Snyderidia
Snyderidia canina
-----------------------------------------------------------------
●OPHIDIIDAE アシロ科
●●Subfamily Brotulinae イタチウオ亜科
Brotula イタチウオ属
Brotula barbata
Brotula multibarbata イタチウオ
●●Subfamily Brotulotaeniinae オビアシロ亜科
Brotulotaenia オビアシロ属
Brotulotaenia nigra
●●Subfamily Ophidiinae アシロ亜科
Tribe Lepophidiini
Cherublemma
Cherublemma emmelas
Genypterus
Genypterus blacodes
Genypterus capensis
Genypterus chilensis
Genypterus maculatus
Genypterus tigerinus
Lepophidium
Lepophidium brevibarbe
Lepophidium negropinna
Tribe Ophidiini
Chilara
Chilara taylori
Ophidion アシロ属
Ophidion holbrooki
Otophidium
Otophidium omostigma
Parophidion
Parophidion schmidti
Raneya
Raneya brasiliensis
●●Subfamily Neobythitinae シオイタチウオ亜科
Abyssobrotula ヨミノアシロ属
Abyssobrotula galatheae ヨミノアシロ
Acanthonus ハナトゲアシロ属
Acanthonus armatus ハナトゲアシロ
Alcockia リュウジンアシロ属
Alcockia rostrata
Apagesoma
Apagesoma edentatum
Barathrites
Barathrites parri
Barathrodemus
Barathrodemus nasutus
Bassogigas オオイタチウオ属
Bassogigas gilli オオイタチウオ
Bassozetus フクメンイタチウオ属
Bassozetus robustus
Bassozetus elongatus
Bathyonus オザワアシロ属
Bathyonus caudalis オザワアシロ
Benthocometes
Benthocometes robustus
Dannevigia
Dannevigia tusca
Dicrolene モモイタチウオ属
Dicrolene pallidus
Enchelybrotula
Enchelybrotula gomoni
Epetriodus
Epetriodus freddyi
Eretmichthys フリソデアシロ属
Eretmichthys pinnatus
Glyptophidium シロチョウマン属
Glyptophidium argenteum シロガネチョウマン
Holcomycteronus
Holcomycteronus aequatoris
Homostolus イトヒキイタチウオ属
Homostolus acer イトヒキイタチウオ
Hoplobrotula ヨロイイタチウオ属
Hoplobrotula armata ヨロイイタチウオ
Hypopleuron
Hypopleuron caninum
Lamprogrammus
Lamprogrammus niger
Leptobrotula
Leptobrotula breviventralis
Leucicorus
Leucicorus atlanticus
Luciobrotula クロウミドジョウ属
Luciobrotula bartschi クロウミドジョウ
Mastigopterus ハゴロモアシロ属
Mastigopterus imperator ハゴロモアシロ
Monomitopus クマイタチウオ属
Monomitopus vityazi
Monomitopus americanus
Monomitopus microlepis
Neobythites シオイタチウオ属
Neobythites analis
Neobythites gilli
Neobythites multistriatus
Penopus
Penopus microcephalus
Petrotyx
Petrotyx sanguineus
Porogadus タライタチウオ属
Porogadus miles コワトゲタライタチウオ
Pycnocraspedum ヒメイタチウオ属
Pycnocraspedum squamipinne
Selachophidium
Selachophidium guentheri
Sirembo ウミドジョウ属
Sirembo jerdoni
Spectrunculus ハダカイタチウオ属
Spectrunculus grandis ソコボウズ
Spottobrotula
Spottobrotula mahodadi
Tauredophidium
Tauredophidium hextii
Typhlonus バケアシロ属
Typhlonus nasus バケアシロ
Xyelacyba ハリダシアシロ属
Xyelacyba myersi ハリダシアシロ
-----------------------------------------------------------------
Suborder Bythitoidei フサイタチウオ亜目
●BYTHITIDAE フサイタチウオ科
●●Subfamily Bythitinae フサイタチウオ亜科
Bellottia
Bellottia apoda
Bythites
Bythites islandicusv
Calamopteryx
Calamopteryx goslinei
Cataetyx オオソコイタチウオ属
Cataetyx chthamalorhynchus
Diplacanthopoma ボライタチウオ属
Diplacanthopoma brachysoma
Grammonus
Grammonus ater
Grammonus opisthodon
Hastatobythites
Hastatobythites arafurensis
Hephthocara Microbrotula
Microbrotula
Microbrotula rubra
Pseudonus
Pseudonus acutus
Saccogaster サラサイタチウオ属
Saccogaster maculata
Stygnobrotula
Stygnobrotula latebricola
Thalassobathia
Thalassobathia pelagica
●●Subfamily Brosmophycinae ネッタイイタチウオ亜科
ribe Brosmophycini
Beaglichthys
Beaglichthys macrophthalmus
Bidenichthys
Bidenichthys capensis
Brosmodorsalis
Brosmodorsalis persicinus
Brosmolus
Brosmolus longicaudis
Brosmophyciops ネッタイイタチウオ属
Brosmophyciops pautzkei
Brosmophycis
Brosmophycis marginata
Lucifuga
Lucifuga spelaeotes
Melodichthys
Melodichthys hadrocephalus
Parabrosmolus
Parabrosmolus novaeguineae
Tribe Dinematichthyini
Beaglichthys
Beaglichthys macrophthalmus
Brotulina サンゴイタチウオ属
Brotulina erythrea
Dermatopsis
Dermatopsis macrodon
Dermatopsoides
Dermatopsoides talboti
Diancistrus
Diancistrus longifilis
Dinematichthys リュウキュウイタチウオ属
Dinematichthys riukiuensis
Dipulus
Dipulus norfolkanus
Fiordichthys
Fiordichthys slartibartfasti
Gunterichthys
Gunterichthys longipenis
Melodichthys
Monothrix
Monothrix polylepis
Ogilbia
Ogilbia galapagosensis
●APHYONIDAE ソコオクメウオ科
Aphyonus
Aphyonus gelatinosus
Barathronus ソコオクメウオ属
Barathronus bicolor
Meteoria
Meteoria erythrops
Nybelinella
Nybelinella erikssoni
Parasciadonus
Parasciadonus brevibrachium
Sciadonus
Sciadonus galatheae
-----------------------------------------------------------------
■参考
魚類検索三版(中坊編,2013)の記載種
アシロ目アシロ亜目
●137 アシロ科 Ophidiidae
ヨミノアシロ属
Abyssobrotula galatheae ヨミノアシロ
ハナトゲアシロ属
Acanthonus armatus ハナトゲアシロ
リュウジンアシロ属
Alcockia rostrata リュウジンアシロ
オオイタチウオ属(新称)
Bassogigas gillii オオイタチウオ(新称)
フクメンイタチウオ属
Bassozetus levistomatus ソコフクメンイタチウオ
Bassozetus zenkevitchi フクメンイタチウオ
オザワアシロ属
Bathyonus caudalis オザワアシロ
イタチウオ属
Brotula multibarbata イタチウオ
オビアシロ属
Brotulotaenia nielseni カラスオビアシロ
モモイタチウオ属
Dicrolene quinquarius モモイタチウオ
Dicrolene tristis トウヨウモモイタチウオ
フリソデアシロ属
Eretmichthys pinnatus フリソデアシロ
シロチョウマン属
Glyptophidium argenteum シロガネチョウマン
Glyptophidium japonicum シロチョウマン
Glyptophidium lucidum スカシチョウマン
Glyptophidium oceanium ニセシロチョウマン
イトヒキイタチウオ属
Homostolus acer イトヒキイタチウオ
ヨロイイタチウオ属
Hoplobrotula armata ヨロイイタチウオ
Hoplobrotula badia クロヨロイイタチウオ
クロウミドジョウ属
Luciobrotula bartschi クロウミドジョウ
ハゴロモアシロ属
Mastigopterus imperator ハゴロモアシロ
クマイタチウオ属
Monomitopus kumae クマイタチウオ
Monomitopus pallidus ヤエバクマイタチウオ
シオイタチウオ属
Neobythites sivicola シオイタチウオ
Neobythites stigmosus シマイタチウオ
Neobythites unimaculatus スミツキイタチウオ
ノコギリイタチウオ属(新称)
Neobythitoides serratus ノコギリイタチウオ(新称)
アシロ属
Ophidion asiro アシロ
Ophidion muraenolepis ミナミアシロ
タライタチウオ属
Porogadus guentheri タライタチウオ
Porogadus miles コワトゲタライタチウオ
ヒメイタチウオ属
Pycnocraspedum fulvum オオヒメイタチウオ
Pycnocraspedum microlepis ヒメイタチウオ
ウミドジョウ属
Sirembo imberbis ウミドジョウ
ハダカイタチウオ属
Spectrunculus grandis ソコボウズ
バケアシロ属
Typhlonus nasus バケアシロ
ハリダシアシロ属
Xyelacyba myersi ハリダシアシロ
●138 カクレウオ科
シロカクレウオ属
Carapus kagoshimanus シロカクレウオ
Carapus mourlani カザリカクレウオ
クマノカクレウオ属
Echiodon anchipterus クマノカクレウオ
カクレウオ属
Encheliophis boraborensis ボウズカクレウオ
Encheliophis gracilis シモフリカクレウオ
Encheliophis homei テナガカクレウオ
Encheliophis sagamianus カクレウオ
Encheliophis vermicularis アマミカクレウオ
ソコカクレウオ属
Eurypleuron owasianum ソコカクレウオ
シンジュカクレウオ属
Onuxodon fowleri ホソシンジュカクレウオ
Onuxodon parvibrachium シンジュカクレウオ
オニカクレウオ属
Pyramodon lindas バケオニカクレウオ
Pyramodon ventralis オニカクレウオ
フサイタチウオ亜目
●139 フサイタチウオ科 Bythitidae
フサイタチウオ属
Abythites lepidogenys フサイタチウオ
リュウキュウイタチウオ属
Alionematichthys piger ハダカリュウキュウイタチウオ
Alionematichthys riukiuensis リュウキュウイタチウオ
Alionematichthys shinoharai シノハラリュウキュウイタチウオ(新称)
ネッタイイタチウオ属
Brosmophyciops pautzkei ネッタイイタチウオ
オオソコイタチウオ属
Cataetyx platyrhynchus オオソコイタチウオ
サンゴイタチウオ属
Diancistrus erythraeus トゲイタチウオ
Diancistrus fuscus サンゴイタチウオ
Diancistrus jackrandalli ランドールイタチウオ(新称)
アカネイタチウオ属(新称)
Dinematichthys ilucoeteoides アカネイタチウオ(新称)
ボライタチウオ属
Diplacanthopoma japonicum ボライタチウオ
セダカイタチウオ属
Grammonus robustus セダカイタチウオ
Grammonus yunokawai ドウクツイタチウオ(新称)
サラサイタチウオ属
Saccogaster tuberculata サラサイタチウオ
●140 ソコオクメウオ科 Aphyonidae
ソコオクメウオ属
Barathronus maculatus ミスジオクメウオ
スズキ目ゲンゲ亜目
●294 ニセイタチウオ科 Parabrotulidae
ニセイタチウオ属
Parabrotula plagiophthalma ニセイタチウオ
Parabrotula tanseimaru サガミニセイタチウオ
-------------------------------------------------------------------
参考論文・webサイト
●Campbell MA, Nielsen JG, Sado T, Shinzato C, Kanda M, Satoh TP, Miya M (2017)
Evolutionary affinities of the unfathomable Parabrotulidae: Molecular data indicate placement of Parabrotula within the family Bythitidae, Ophidiiformes.
Molecular Phylogenetics and Evolution, Volume 109, Pages 337-342.
●大橋慎平・今村 央・矢部 衞 (2012)
日本周辺海域から採集された日本初記録のアシロ科魚類カラスオビアシロ(新称)Brotulotaenia nielseni.
魚類学雑誌 59(2):135–139.
http://bunken.org/pdf_store/isj/publication/pdf/59/5902-135.pdf
●wikipedia
アシロ目
https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%82%B7%E3%83%AD%E7%9B%AE
ソコオクメウオ科
https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%BD%E3%82%B3%E3%82%AA%E3%82%AF%E3%83%A1%E3%82%A6%E3%82%AA%E7%A7%91
●釣絶!魚ゲノム
アシロ目 Ophidiiformes
http://comiya.net/fish/order/asiro_mc/index.html