例えば下の会話を、皆さんならどのように練習させますか。（出典：『みんなの日本語』第3課）
A：すみません、トイレはどこですか。
B：あそこです。
A：どうも。
会話スクリプトを配付し丸暗記させる方法もありますが、与えられたセリフを覚えて言うだけでは、あまり面白くないでしょう。それよりも、自分自身でセリフを考え会話を作り上げる方が面白いですし、記憶にも残りやすいものです。また、ある場面で何をどのように言うか考えることは、実生活での発話行為と同じなので、発話能力の向上にもつながります。
そこで、今回は簡単な場面イラストを使った会話の練習方法を紹介します。ポイントは、生徒からセリフを引き出すことです。
◎使用するイラスト
（注）この会話練習までに、「〇〇はどこですか」「〇〇はここ／そこ／あそこです」の意味を理解し、正しく言えるようになるための練習も行っているという前提です。
１）イラストが表している場面を確認（どこ？だれ？等）
NP ：イラストを指し、「どこですか。」
生徒：「レストランです。」
NP ：ウェイターを指し、「誰ですか。」
生徒：「Waiterです。」「Staffです。」など
↓
同様にして、女性が客であることも確認
（注）場面の確認が目的なので、必ずしも日本語で答えられなくてもよい。その場合は、適宜CPに通訳をお願いする。
２）生徒からセリフを引き出しながら会話を完成させる
①
NP ：女性の吹き出しを指し、生徒から言葉が出るのを待つ。
生徒：「トイレはどこですか。」「すみません、トイレはどこですか。」など
NP ：続いて、ウェイターの吹き出しを指す。
生徒：「トイレはそこです。」「あそこです。」「トイレはあちらです。」など
NP ：もう一度女性の吹き出しを指す。
生徒：「ありがとうございます。」「どうも。」「どうもありがとうございます。」など
②
NP：はじめから吹き出しを一つずつ指しながら、生徒から出されたセリフを使って会話を言う。
「すみません、トイレはどこですか。」「あちらです。」「ありがとうございます。」
（注）一つの吹き出しに複数のセリフが出された場合は、最も適切なものを選んで言う。例えば、ウェイターのセリフとしては「あそこです」より「あちらです」の方が適切なので、後者を選ぶ。
③
NP ：もう一度はじめから吹き出しを1つずつ指し、生徒にセリフを言わせる。
生徒：「すみません、トイレはどこですか。」「あちらです。」「ありがとうございます。」
NP ：全員が会話の流れを理解できたら、ペア練習をさせる。その場面や登場人物にふさわしい話し方をするよう指示する（「トイレはどこですか！」と大声で明るく尋ねる客はいないでしょう）。
ここで使用した会話例は1往復半（女性、男性、女性）ですが、もう少し長い会話を行う場合は、4コマ漫画のようにイラストの枚数を増やします。4往復ぐらいまでが適当です。ただし、あまり複雑な場面だと、会話の流れも複雑になり、生徒からセリフを引き出すのが難しくなります。「この場面で行われる会話はこれしかない」とわかるくらいシンプルな場面を設定することが大切です。
絵を描くのが得意な人は、ぜひ自分で描いてみてください。その際に注意することは、描き込みすぎないことです。上のイラストのようにできるだけ簡略化し、どんな場面か一目でわかるように描くことが重要です。また、絵が苦手な人は、インターネットで調べれば、欲しい絵が比較的容易に手に入ります。ためしに「日本語教育 会話 イラスト」で検索すると、使えそうなイラストが何点か出てきます。
また、下のサイトには、『みんなの日本語』のシラバスに対応した自作イラストがあります。
http://skrykk.blog.fc2.com/blog-entry-85.html
ตัวอย่างบทสนทนาข้างล่างนี้ คุณจะฝึกให้นักเรียนพูดอย่างไร （อ้างอิงจาก：『みんなの日本語』第3課）
A：すみません、トイレはどこですか。
B：あそこです。
A：どうも。
หลังจากที่ครูแจกสคริปบทสนทนา แล้วให้นักเรียนท่องจำบทสนทนาเพื่อฝึกพูดนั้นก็เป็นวิธีหนึ่งในการสอนสนทนา แต่การท่องจำแล้วพูดตามบทสนทนาเพียงแค่นั้น นักเรียนคงจะไม่ค่อยสนุกเท่าไร การให้นักเรียนคิดและแต่งบทสนทนาเองจึงน่าจะเป็นวิธีที่ทำให้นักเรียนสนใจได้มากกว่า และยังช่วยให้จดจำบทสนทนานั้นได้ง่ายขึ้นอีกด้วย ซึ่งการให้นักเรียนคิดเองว่าในสถานการณ์นั้น จะทำอะไร และจะพูดอย่างไรเหมือนกับการพูดในชีวิตประจำวัน จึงช่วยส่งเสริมความสามารถในการพูดของนักเรียนได้อีกด้วย
ดังนั้น ในครั้งนี้ จะขอแนะนำวิธีการฝึกพูดสนทนาโดยใช้ภาพสถานการณ์ต่างๆ อย่างง่ายๆ สิ่งสำคัญคือการให้นักเรียนคิดบทสนทนาได้ด้วยตัวเอง
◎ภาพที่ใช้
（อธิบายเพิ่มเติม）
ก่อนการฝึกบทสนทนา ครูต้องเช็คความเข้าใจของนักเรียน เช่น ความหมายของ「〇〇はどこですか」「〇〇はここ／そこ／あそこです」ทั้งนี้เพื่อให้นักเรียนฝึกพูดได้อย่างถูกต้อง
１）NPเช็คความเข้าใจของนักเรียน ว่าภาพที่ให้ดูนั้นเป็น สถานการณ์ใด โดยถามว่า ที่ไหน เป็นใคร ฯลฯ
NP：ชี้ที่ภาพ พร้อมกับถามว่า 「どこですか。」
นักเรียน：「レストランです。」
NP：ชี้ที่พนักงานเสริฟอาหาร แล้วถามนักเรียนว่า 「だれですか。」
นักเรียน：「Waiterです。」「Staffです。」เป็นต้น
↓
เช็คว่าลูกค้าเป็นผู้หญิงโดยถามนักเรียนแบบเดียวกัน
（อธิบายเพิ่มเติม）
NP ต้องการเช็คสถานการณ์ที่เห็นในภาพเท่านั้น นักเรียนจึงไม่จำเป็นต้องตอบเป็นภาษาญี่ปุ่นก็ได้ ในกรณีนี้ NP อาจขอให้ CP ช่วยแปลเป็นภาษาไทยได้ตามความเหมาะสม
２）ครูให้นักเรียนคิดว่าจะพูดอย่างไรเพื่อเติมเต็มบทสนทนาให้สมบูรณ์
①
NP： ชี้ที่ช่องคำพูดของผู้หญิงและรอคำตอบจากนักเรียน
นักเรียน：「トイレはどこですか。」「すみません、トイレはどこですか。」เป็นต้น
NP：ต่อมา ชี้ที่ช่องคำพูดของคนเสริฟอาหาร
นักเรียน：「トイレはそこです。」「あそこです。」「トイレはあちらです。」เป็นต้น
NP： ชี้ที่ช่องคำพูดของผู้หญิงอีกครั้งหนึ่ง
นักเรียน：「ありがとうございます。」「どうも。」「どうもありがとうございます。」เป็นต้น
②
NP： เริ่มจากชี้ช่องคำพูดทีละช่องพร้อมๆ กับให้นักเรียนพูดบทสนทนาที่คิดเอง
「すみません、トイレはどこですか。」「あちらです。」「ありがとうございます。」
（อธิบายเพิ่มเติม）
ในกรณีที่ช่องคำพูดช่องเดียว แต่นักเรียนคิดและพูดออกมาได้หลายสำนวน NP ต้องเลือกสำนวนพูดที่เหมาะสมที่สุดที่ใช้ในสถานการณ์นั้น เช่น คำพูดของคนเสริฟอาหาร 「あちらです」จะเหมาะสมกว่า「あそこです」จึงต้องเลือกใช้ 「あちらです」
③
NP：ชี้ช่องคำพูดอีกครั้งหนึ่ง แล้วให้นักเรียนพูด
นักเรียน：「すみません、トイレはどこですか。」「あちらです。」「ありがとうございます。」
NP：เมื่อนักเรียนทุกคนเข้าใจลำดับขั้นตอนของบทสนทนาแล้ว ให้นักเรียนจับคู่ฝึกพูด
ให้นักเรียนพูดโดยใช้ภาษาที่เหมาะสมกับสถานการณ์และตัวละคร (คงไม่มีลูกค้าที่ถามด้วยเสียงอันดัง ว่า「トイレはどこですか！」
ตัวอย่างบทสนทนาที่ใช้ในที่นี้ 1 รอบครึ่ง (ผู้หญิง ผู้ชาย ผู้หญิง ) ในกรณีที่จะเพิ่มความยาวของบทสนทนาอีกเล็กน้อย NP อาจจะเพิ่มจำนวนแผ่นภาพเหมือนกับการ์ตูน 4 ช่องได้ การฝึกพูดประมาณ 4 รอบน่าจะเหมาะสม แต่ถ้าสถานการณ์ซับซ้อนขึ้น ลำดับขั้นตอนของบทสนทนาก็จะซับซ้อนขึ้นไปด้วย และจะทำให้นักเรียนคิดบทสนทนาเองได้ยากขึ้น เพียงแค่ให้นักเรียนเข้าใจว่า “การพูดสนทนาในสถานการณ์นี้มีเพียงแค่นี้เท่านั้น” ดังนั้น การกำหนดสถานการณ์ง่ายๆจึงเป็นสิ่งที่สำคัญ
NP ที่วาดภาพเก่งก็ลองให้วาดภาพเอง และระวังอย่าวาดให้มีรายละเอียดในภาพมากเกินไป ให้วาดภาพที่เข้าใจได้อย่างง่ายๆ เช่นเดียวกับภาพตัวอย่างข้างบน การวาดภาพที่ดูเดี๋ยวเดียวก็ทราบแล้วว่าเป็นสถานการณ์ใดจึงเป็นสิ่งที่จำเป็น ส่วน NP ที่วาดภาพไม่เก่งให้หาภาพทางอินเตอร์เนท จะได้ภาพที่อยากได้ไม่ลำบาก ลองค้นหาภาพจาก「日本語教育 会話 イラスト」 จะมีภาพที่น่าจะใช้ได้หลายภาพ ในเวปด้านล่างจะมีภาพที่ทำเองตามหัวข้อการเรียนในตำรา『みんなの日本語』
http://skrykk.blog.fc2.com/blog-entry-85.html