مقدمه
با شروع فصل گرما و افزایش میزان فعالیت تولیدی ها، نیاز به دستگاه های تهویه افزایش می یابد. از آنجایی که اجتناب از برخی سیستم های تهویه غیر ممکن است، درخواست برای برخی محصولات افزایش می یابد. برای مثال یکی از آن ها همین اگزاست فن است. در این مقاله نیز به صورت کامل در مورد این سیستم اطلاعاتی برای شما ارائه خواهیم کرد. اگزاست فن یک نوع فن است که برای خارج کردن هوای آلوده، گرم، مرطوب یا بوی نامطبوع از یک محیط به محیط دیگر استفاده میشود. این فنها معمولا در محیط‌های صنعتی، کارگاهی، آشپزخانه، حمام، پارکینگ و غیره نصب میشوند. اگزاست فنها با ایجاد یک فشار منفی در محیط داخلی، باعث جذب هوای تازه از درب‌ها، پنجره‌ها یا دریچه‌های تهویه میشوند. این کار باعث بهبود کیفیت هوا، کاهش دما و رطوبت، جلوگیری از رشد قارچ و باکتری و افزایش راحتی و سلامت افراد حاضر در محیط میشود.
دسته بندیها
اگزاست فنها براساس نحوه پیشرانش به دو دسته تقسیم میشوند: فن‌های بدون تسمه (direct drive) و فن‌های تسمه‌دار (belt drive). فن‌های بدون تسمه دارای موتور الکتریکی هستند که به طور مستقیم به پروانه فن متصل شده و با سرعت ثابت چرخش می‌دهند. این فنها برای حجم‌های پایین هوادهی (کمتر از 2000 CFM) و فشار استاتیک پایین (کمتر از 0.5 اینچ) مناسب هستند. این فنها نسبت به فن‌های تسمه‌دار کم صداتر، کم نگهداری تر و قابل کنترل تر هستند. فن‌های تسمه‌دار دارای یک قرقره هستند که با یک تسمه به موتور الکتریکی وصل شده و سرعت چرخش پروانه را تغییر می‌دهند. این فنها برای حجم‌های بالای هوادهی (بالاتر از 2000 CFM) و فشار استاتیک بالاتر (بالاتر از 0.5 اینچ) مناسب هستند. این فنها نسبت به فن‌های بدون تسمه قابل تنظیم تر، قابل استفاده در دما و هوای آلوده تر و قابل جابجایی تر هستند.
اگزاست فنها براساس شکل پروانه به دو دسته تقسیم میشوند:
فن‌های پیشران (propeller) و فن‌های گریز از مرکز (centrifugal) فن‌های پیشران دارای پروانه‌هایی هستند که به شکل برگ‌های چرخشی هستند و با ایجاد یک فشار مثبت در محیط خارجی، هوا را به سمت خود جذب می‌کنند. این فنها برای حجم‌های بزرگ هوادهی (بالاتر از 5000 CFM) و فشار استاتیک پایین (کمتر از 0.5 اینچ) مناسب هستند. این فنها نسبت به فن‌های گریز از مرکز اقتصادی تر، ساده تر و کم حجم تر هستند. فن‌های گریز از مرکز دارای پروانه‌هایی هستند که به شکل قوس‌های منحنی هستند و با ایجاد یک فشار منفی در محیط داخلی، هوا را به سمت خود مکیده و به طرف خروجی فشار می‌دهند. این فنها برای حجم‌های کمتر هوادهی (کمتر از 5000 CFM) و فشار استاتیک بالاتر (بالاتر از 0.5 اینچ) مناسب هستند. این فنها نسبت به فن‌های پیشران کارآمدتر، آرام تر و قابل استفاده در دما و هوای آلوده تر هستند.
هواکشهای صنعتی بلحاظ نوع کاربرد، خود به شش دسته اصلی تقسیم بندی می شوند:
صنایع پتروشیمی و پالایشگا‌ه‌های نفت، غالباَ میزبان اگزاست فن ضد انفجار هستند که بنا به شرایط حساس این کاربری‌ها، نصب میشوند. (هواکشهای صنعتی اف 300 (F300))
فن‌های اگزاست گلخانه ای که جهت تهویه هوای گلخانه مورد استفاده قرار می گیرند. اینگونه مدلها بواسطه استفاده از یک فیلتر هپا، مانع از تخلیه کامل دی اکسید کربن میگردد. قیمت اگزاست فن گلخانه ای به همین دلیل بسیار بالاست. به‌ازای هر 100 مترمکعب از فضای گلخانه، نیاز به نصب 4 عدد از این مدل فن ها میباشد.
دقت نمائید برای مدلهای گلخانه ای، استفاده از رنگ اپوکسی ضروری نمی باشد. چراکه پره آن از آلومید بوده و اکسید نمی شود.
اگزاست فن آتش نشانی تنها فنی است که دارای فشار مثبت میباشد. به این مفهوم که فشار هوای ورودی به هوای خروجی غلبه می کند و بیش از 0/58 پاسکال نمی‌باشد.
اگزوز فن فارم قارچ که مخصوص محیط‌های کشت قارچ میباشد. به آن در اصطلاح عامیانه هواساز فارم قارچ گفته میشود. تقریباَ به ازای هر 100 مترمکعب، 1 دستگاه فن مورد نیاز خواهد بود.
در این مدل از فن ها باید حتما پروانه دستگاه را با سه لایه رنگ اپوکسی رنگ آمیزی نمود. چراکه درصد رطوبت در سالن قارچ بالای70 درصد میباشد.
اگزاست فن بیمارستانی که در بخشهای CPR و سردخانه بیمارستان مورد استفاده قرار می گیرد. کانالهای فنها در بیمارستان، ارتباط مستقیمی با اتاقهای هواساز نیز دارند.
فن مکنده پارکینگ عمومی (شوتینگ رادیالی)
اگزاست فن تهویه اکسیال یا محوری
اگزاست فن تهویه محوری یا اکسیال به فن‌هایی گفته میشود که جریان خروجی هوا یا گاز در راستای محورگردش fan میباشد. از این مدل فن تهویه معمولا برای کاربریهای تک جهته همانند:
ورود و خروج هوا یا گاز از یک محیط به محیط دیگر و جهت جابجایی حجم بالای هوا زمانی که فشار استاتیکی کمتری وجود داشته باشد، استفاده میگردد. این فن تخلیه عموما به دلیل فشار استاتیک پایین، در مکانهایی که آلودگی بالا میباشد کاربرد ندارد. به‌این دلیل که تخلیه‌ی هوای ساکن توسط اگزاست فن آکسیال همراه با فشار و پرتاب باد پایین است.
بنابراین در سیستم‌های هوادهی با مسیرها یا کانالهای طولانی، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. پیشنهاد میگردد درچنین مواردی از فن تهویه سانتریفیوژ استفاده شود.
پارامترهای مهم:
یکی از مواردی که بعنوان پارامتر انتخاب فن است اینگونه تشریح می شود:
اندازه گیری دقیق فشار استاتیک برای انتخاب مناسب فن بسیار مهم است. فشار استاتیکی فن بر حسب اینچ گیج آب اندازه گیری می شود. یک پوند در هر اینچ مربع معادل 27.7 اینچ SP است. فشار استاتیک در سیستم های فن معمولاً کمتر از 2 اینچ SP یا 0.072 Psi است. اختلاف فشار بین مجرا و جو باعث می شود که سطح آب در پایه های مانومتر در سطوح مختلف قرار گیرد. این تفاوت فشار استاتیکی است که بر حسب اینچ گیج آب اندازه گیری می شود. در مورد فن اگزوز در نقشه، هوا از طریق کانال به سمت بالا کشیده می شود زیرا فن منطقه کم فشاری را در بالای کانال تولید می کند. این همان اصل است که نوشیدنی‌ها را از طریق نی می‌نوشاند. مقدار فشار استاتیکی که فن باید بر آن غلبه کند به سرعت هوا در کانال، تعداد چرخش کانال (و سایر عناصر مقاومتی) و طول کانال بستگی دارد. برای سیستم‌هایی که به‌درستی طراحی شده‌اند و هوای آرایش کافی دارند می توان با خیال راحت تهیه و نصب کرد.
سطوح صدا
صدای تولید شده توسط یک فن باید در نظر گرفته شود. برای صنعت فن، یک واحد رایج برای بیان سطح فشار صدا sone است. از نظر عملی، بلندی صدای یک سونه معادل صدای یک یخچال آرام است که از فاصله پنج فوتی در یک اتاق متوسط از نظر آکوستیک شنیده می شود. Sones اندازه گیری خطی سطوح فشار صوت است. برای مثال، صدای 10 سون دو برابر صدای 5 سونه است. به عنوان یک دستورالعمل کلی، پنکه ای را انتخاب کنید که دارای رتبه بندی sone در محدوده مشخص شده توسط کارشناستان باشد.
برای تعیین اندازه فن برای یک محل خاص، باید چند عامل را در نظر بگیرید. این عوامل عبارت‌اند از:
· حجم محیط: برای محاسبه حجم محیط، باید طول، عرض و ارتفاع آن را در هم ضرب کنید. به عنوان مثال، اگر یک اتاق دارای طول ۵ متر، عرض ۴ متر و ارتفاع ۳ متر باشد، حجم آن برابر با ۶۰ متر مکعب خواهد بود.
· نرخ تهویه: نرخ تهویه نشان می‌دهد که چه مقدار هوا باید در واحد زمان از محیط خارج و وارد شود. این نرخ بستگی به نوع کاربری و استانداردهای بهداشتی و ایمنی دارد. به عنوان مثال، برای یک اتاق خواب، نرخ تهویه باید حداقل ۱۵ لیتر در ثانیه برای هر نفر باشد. بنابراین، اگر یک اتاق خواب دارای دو نفر باشد، نرخ تهویه باید حداقل ۳۰ لیتر در ثانیه باشد.
· ظرفیت هوادهی فن: ظرفیت هوادهی فن نشان می‌دهد که چه مقدار هوا را می‌تواند در واحد زمان جابجا کند. این ظرفیت با واحدهای CFM (فوت مکعب در دقیقه) یا CMH (متر مکعب در ساعت) اندازه‌گیری میشود. برای تعیین ظرفیت هوادهی فن، باید نرخ تهویه را در حجم محیط ضرب کنید. به عنوان مثال، اگر یک اتاق خواب دارای حجم ۶۰ متر مکعب و نرخ تهویه ۳۰ لیتر در ثانیه باشد، ظرفیت هوادهی فن باید حداقل ۱۰۸۰۰ لیتر در ساعت یا ۳۶۰ CMH باشد.
به طور کلی، باید فن‌ای را انتخاب کنید که ظرفیت هوادهی آن حداقل برابر با نیاز تهویه شما باشد. البته، عوامل دیگری هم مثل فشار استاتیک، صدای تولید شده، نوع پروانه و قابل استفاده در دما و هوای خاص را هم باید در نظر داشت.
خلاصه موارد گفته شده به شرح زیر است:
برای تعیین اندازه فن برای یک محل خاص، باید حجم محیط، نرخ تهویه و ظرفیت هوادهی فن را محاسبه کنید.
باید فن‌ای را انتخاب کنید که ظرفیت هوادهی آن حداقل برابر با نیاز تهویه شما باشد و با عوامل دیگر مثل فشار استاتیک، صدا، نوع پروانه و دما و هوا سازگار باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید به منابع معتبر وب مراجعه کنید
اگزاست فن یک دستگاهی است که هوا را از یک محیط مکیده و به محیط دیگر منتقل می‌کند. این کار باعث بهبود کیفیت هوا، کاهش دما و رطوبت، جلوگیری از رشد قارچ و باکتری و افزایش راحتی و سلامت افراد حاضر در محیط میشود. انواع مختلفی از اگزاست فنها وجود دارند که براساس نحوه پیشرانش، شکل پروانه، موقعیت نصب و کاربرد طبقه‌بندی میشوند. برای انتخاب فن مناسب باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت.