Phổ biến người thường băn khoăn, câu hỏi ko biết trong 2 trong khoảng “sáp nhập” và “sát nhập”, trong khoảng nào mới là đúng.
thực tại ngày nay, đang tồn tại song song hai cách viết và tự vị cũng ghi nhận cả hai:
- từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê - Vielex): “sát nhập • 插入 [sáp nhập nhắc trại] đg. Xem sáp nhập”.
- tự điển tiếng Việt (Văn Tân chủ biên): “sát nhập • Biến âm của “Sáp nhập”. Bên cạnh đó, xét nghĩa trong khoảng nguyên, thì viết “sáp nhập” mới chuẩn xác. Bởi “sáp nhập” 插入 là trong khoảng ghép đẳng lập Hán Việt (chúng tôi ko mua thấy trong tiếng Hán; đây có thể là trong khoảng Hán Việt tạo), trong đó “sáp” 插 (âm khác là “tháp” trong “tháp tùng” 插從) sở hữu tức thị nhập, cắm, gắn, chen vào.
“Sáp nhập” đã được tự vị tiếng Việt ghi nhận trước năm 1945: - Đại Nam Quấc âm tự điển: “sáp .c. Giắt (coi chữ tháp): sáp nhập; sáp về: Nhập lại sở hữu nhau (nói về làng xóm); phân tháp: Dời đi, không cho ở chỗ cũ, dời đi ở chỗ khác”.
- Việt Nam từ điển (Hội Khai trí Tiến đức - 1931): “sáp - nhập • nhắc về đem đất chỗ này thuộc nhập có chỗ khác <> Lấy 2 tổng ở huyện này đem sáp - nhập quận kia”.
- Việt Nam tự điển (Lê Văn Đức): “sáp nhập • đt. Nhập chung lại: Sáp - nhập thành - phường Chợ-lớn về Sài-gòn, thành Đô-thành Sài-gòn”.
- Việt Nam tân từ điển (Thanh Nghị): “sáp-nhập • đt. Đem nhập chung lại làm một, thường kể đem đất chỗ nầy thuộc nhập mang chỗ khác <> Ngày trước Triều-tiên là nước đã bị sáp-nhập có lãnh-thổ Nhựt-bản // Sự sáp-nhập”.
Riêng Việt Nam từ điển (Lê Văn Đức) xuất bản tại Sài Gòn (trước năm 1975) còn ghi nhận: “nói sáp nhập • đt. C/g. Đề cập xấp-nhập, vơ đũa cả nắm, ko phân-biệt, không chừa 1 ai”. Vì nguyên tố Hán Việt “sáp” 插 còn có một âm đọc là “tháp”, nên cũng viết là “tháp nhập”: - Việt Nam từ điển (Lê Văn Đức): “tháp nhập • đt. Xen kẽ, chen vô giữa: Tháp-nhập thêm một câu cho với mạch-lạc; mệnh-đề tháp-nhập. • Nh. Sáp-nhập”.
thỉnh thoảng người ta cũng tiêu dùng “tháp” sở hữu tức là “nhập” để thay cho “tháp nhập”, ví dụ: “Hai cơ quan mới tháp lại sở hữu nhau mấy năm, nay lại tách ra”. Có nhẽ do không hiểu “sáp” trong “sáp nhập” là gì, nên rộng rãi người viết thành “sát nhập” mang nghĩa “sát” là gần lại, xúc tiếp có nhau, lâu dần thành phổ biến; trong khi “sáp nhập” vẫn còn đó. Theo đây, với thể xem “sáp nhập” và “sát nhập” là trường hợp “lưỡng khả” (hoặc “đa khả” ví như tính cả “tháp nhập”), hồ hết đều được bằng lòng, nhưng nên dùng “sáp nhập” hay “tháp nhập” bởi đúng có nghĩa từ nguyên hơn. Tham khảo nhiều thông tin hơn tại Kiến thức online 24h